W jednej z jaskiń na Pustyni Judzkiej dokonano niezwykle rzadkiego odkrycia – wydobyto z niej około dwa tuziny fragmentów zwojów biblijnych sprzed 2000 lat. Nowo odkryte fragmenty zwojów – pierwsze takie znaleziska od 60 lat – to spisane przez dwóch skrybów greckie tłumaczenia ksiąg Zachariasza i Nahuma. W odkrytych tekstach tylko imię Boga jest zapisane w języku hebrajskim.
Dwadzieścia kilka fragmentów znaleziono w tak zwanej Jaskini Grozy w Nahal Hever, która umiejscowiona jest około 80 metrów poniżej szczytu klifu. Według komunikatu prasowego Izraelskiego Urzędu ds. Starożytności, jaskinia została tak nazwana, ponieważ „otoczona jest wąwozami i można się do niej dostać tylko przez niebezpieczny zjazd na linie po stromym klifie”.
Wraz z „nowymi” fragmentami zwojów biblijnych z Księgi Proroków Mniejszych, zespół odkopał doskonale zachowany pleciony kosz oraz zmumifikowany szkielet dziecka otulonego kocem.
Od 2017 roku Urząd ds. Starożytności stoi na czele bezprecedensowej akcji mającej na celu uratowanie starożytnych artefaktów z jaskiń na całej Pustyni Judzkiej przed szalejącymi grabieżami, jakie mają miejsce w tym regionie od czasu głośnego – i lukratywnego – odkrycia zwojów znad Morza Martwego przez pasterzy Beduinów 70 lat temu. We wtorek rano po raz pierwszy odsłonięto próbkę olśniewających odkryć.
„Zespół zajmujący się pustynią wykazał wyjątkową odwagę, poświęcenie i oddanie celowi, zjeżdżając na linie do jaskiń położonych między niebem a ziemią, kopiąc i przesiewając to, co w nich znaleziono, znosząc gęsty i duszący pył i wracając z darami o niewymiernej wartości dla ludzkości” – stwierdził w komunikacie prasowym dyrektor urzędu, Israel Hasson, który kierował szeroko zakrojoną akcją.
„Nowo odkryte fragmenty zwojów są sygnałem ostrzegawczym dla państwa. Konieczne jest przydzielenie zasobów na dokończenie tej historycznej operacji. Musimy odzyskać wszystkie przedmioty, które nie zostały jeszcze odkryte w jaskiniach, zanim zrobią to złodzieje. Niektóre rzeczy są bezcenne” – powiedział dyrektor Hasson.
W ramach optymistycznej próby wyprzedzenia szabrowników w 2017 r. rozpoczęto międzyresortowy krajowy projekt mający na celu zbadanie jaskiń Pustyni Judzkiej. Przeszukano obiecujące miejsca o malowniczych nazwach, takich jak Jaskinia Grozy czy Jaskinia Czaszek. Większość Pustyni Judzkiej, w tym pierwotne źródło większości zwojów znad Morza Martwego w Qumran, znajduje się na Zachodnim Brzegu za Zieloną Linią.
„Przez lata ścigaliśmy rabusiów starożytności. W końcu zdecydowaliśmy się wyprzedzić złodziei i spróbować dotrzeć do artefaktów, zanim zostaną one usunięte z ziemi i jaskiń” – powiedział Amir Ganor, szef Jednostki Zapobiegania Kradzieżom Urzędu ds. Starożytności.
Do tej pory trzy zespoły prowadziły systematyczne badania na obszarze około 80 kilometrów. Korzystając z dronów i nowoczesnego sprzętu do zjazdów na linie i wspinaczki górskiej, archeolodzy i zespół ochotników z akademii przygotowujących do wojska mogli dostać się do niedostępnych jaskiń – niektóre z nich nie były odwiedzane przez człowieka od prawie dwóch tysiącleci.
„Nowe” zwoje biblijne
Zarówno szabrownicy, jak i archeolodzy przeczesywali Pustynię Judzką od czasu odkrycia zwojów znad Morza Martwego około 70 lat temu. Oprócz dwóch srebrnych zwojów z wygrawerowanym biblijnym błogosławieństwem kapłańskim (VII-VI wiek p.n.e.) odkrytych w Ketef Hinnom w Jerozolimie, zwoje znad Morza Martwego są uważane za najwcześniejsze znane kopie ksiąg biblijnych i obejmują okres od około 400 p.n.e. do 300 n.e.
Najnowsze znaleziska – dwa tuziny fragmentów zwojów biblijnych sprzed 2000 lat z ksiąg Zachariasza i Nahuma – zostały odkryte w zwitkach w Jaskini Grozy. Konserwację i badanie fragmentów przeprowadził Wydział Zwojów znad Morza Martwego Urzędu ds. Starożytności.
Zespół odtworzył 11 linijek greckiego tekstu przetłumaczonego z Zachariasza 8:16-17, a także wersetów z Nahuma 1:5-6. Jedynie imię Boga pojawia się w języku hebrajskim – jest ono zapisane paleohebrajskim pismem używanym w okresie Pierwszej Świątyni, a także przez niektórych zwolenników buntu Bar Kochby (132-136 n.e.), w tym na monetach, oraz w społeczności Qumran.
Jednym z akademickich owoców nowego odkrycia jest wiedza, że „nowy” tekst różni się od tradycyjnych tekstów masoreckich. „Te różnice mogą nam wiele powiedzieć, jeśli chodzi o przekazywanie tekstu biblijnego aż do czasów buntu Bar Kochby, dokumentując zmiany, które zachodziły w czasie, aż dotarły do nas w obecnej wersji” – poinformował Urząd ds. Starożytności.
Fragmenty Ksiąg Proroczych znalezione podczas prac na Pustyni Judzkiej - przed konserwacją (źródło: The Times of Israel)
Przesiewanie przy wejściu do Jaskini Grozy (źródło: The Times of Israel)
Zjazd na linie do Jaskini Czaszek (źródło: The Times of Israel)
Wykopaliska w Jaskini Mura’at (źródło: The Times of Israel)
Ochotnicy – młodzież ze szkoły przygotowującej do służby wojskowej (źródło: The Times of Israel)
Kosz odkryty w Jaskini Mura’at (źródło: The Times of Israel)
Israel Hasson, dyrektor Urzędu ds. Starożytności, podczas prac na pustyni (źródło: The Times of Israel)
Otwieranie fragmentu zwoju (źródło: The Times of Israel)
Fragmenty zwojów znalezionych na Pustyni Judzkiej – po konserwacji (źródło: The Times of Israel)
Na podstawie:
The Times of Israel - Bible scroll fragments among dazzling artifacts found in Dead Sea Cave of Horror